İlhan Ayverdi
İlhan Ayverdi, 24 Ekim 1926'da Manisa'ya bağlı Akhisar'da doğdu. Anne tarafı Sofyalı, büyük babası Serez eşrâfından, Negova ve Belova'da çiftlik sahibi bir beydir. 93 Harbi sırasında aile önce Bursa'ya oradan da Ödemiş'e yerleşir. Babası Mehmet Murat ve annesi Fatma Pâkize Ödemiş'te evlenip Akhisar'a taşınır.
İlhan Ayverdi, ilk ve orta tahsilini Akhisar'da tamamlar. O devirde Akhisar'da lise olmadığı için İzmir'deki Karataş Lisesi'ne kaydolur ve 1943 yazında lise diplomasını alır. Ardından İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümünde eğitimine devam eder. 1949 senesinde mezun olduktan sonra edebiyat öğretmenliğine başlar. Sırası ile Anarat Hiğutyun Ermeni Ortaokulu, Galatasaray Lisesi, Zoğrafyon Rum Lisesi, Saint Joseph ve Saint Michel Fransız Liseleri ve son olarak Çapa Eğitim Enstitüsü'nde edebiyat öğretmenliği yapar.
İstanbul Maarif Müdürlüğü'nde çalıştığı dairede Mehmet Örtenoğlu ile tanışması, hayatının dönüm noktalarından biri olacaktır. Hayatındaki ikinci dönüm noktası ise Sâmiha Ayverdi ile tanışmasıdır. Önceleri biraz resmî olan görüşmeleri, 8 Ekim 1959 tarihinde Ekrem Hakkı Bey ile evlenmesiyle çok daha sıkı ve muhabbetli bir kıvam bulur. Artık on iki yıl süren hocalığın yerini bundan sonra Sâmiha Ayverdi ve Ekrem Hakkı Ayverdi ile beraber yürütülen cemiyet çalışmaları ve özel kültür faaliyetleri alacaktır.
1960-1976 seneleri arasında Ekrem Hakkı Ayverdi'nin Osman Gazi'den Fâtih Devri’ne kadar olan mîmârî mirasımızı topladığı dört ciltlik eserinin ve Balkanlardaki Osmanlı Devri’ne ait bütün mîmârî eserleri içine alan külliyâtının hazırlanmasında Anadolu ve Rumeli'yi karış karış gezerek çalışmalara fiilen iştirak eder. Bir taraftan da 1970 yılında kurulan ve aynı zamanda isim annesi olduğu Kubbealtı Vakfı'nın da başkanlığını yürütür.
İlhan Ayverdi'nin uzun zamandır kafasını kurcalayan bir mesele, Türk dilinin içinde bulunduğu çıkmazdır. Sâmiha Ayverdi ve Ekrem Hakkı Ayverdi ile yaptığı görüşmelerden sonra İlhan Hanım hemen faaliyete başlayarak bir grup dil âlimini bu yolda çalışmak üzere dâvet eder. Bu şekilde başlayan lügat çalışması ağır fakat kararlı bir şekilde ilerlerken geçen zamanla birlikte şartlar da değişmektedir. Ekrem Hakkı Bey'in vefatı ile 24 Nisan 1984 günü İlhan Ayverdi hayatının en büyük desteklerinden birini kaybeder.
Yoğun çalışma temposu içinde bir taraftan etrafının dertleriyle ilgilenmeye de devam etmektedir. Bir başka büyük acıyı 22 Mart 1993 günü en büyük dayanağı ve hocası Sâmiha Ayverdi'yi kaybettiğinde yaşar. Geçirdiği beyin ameliyatından sonra temposunu yavaşlatmaya razı olmayan İlhan Ayverdi'nin sağlık durumu, 2004 senesinde iyice bozulur. Uzun zaman hastahânede tedavi görür.
Bütün bu sağlık problemleri arasında, ömrünün yarısını verdiği lügat tamamlanarak 2005 senesinde neşredilir. Topkapı Sarayı'nda yapılan tanıtım toplantısında bulunamayacak kadar hastadır. 6 Kasım 2009 Cuma günü Fatih'teki evinde vefat eder. Kabri Merkez Efendi'dedir. Kubbealtı Lügati, Fatih’teki evi ve yanında apartmanı Vakfımıza bağışlamıştır.
Daha fazla bilgi için İlhan Ayverdi Arşivini inceleyebilirsiniz veya Ayverdi Enstitüsü'ne ulaşabilirsiniz.
Eserleri:
- Misalli Büyük Türkçe Sözlük, 2005
- Türkçe Sözlük, 2007
- Okul Sözlüğü, 2009